Sayı: 15, 31.10.2022

Yıl: 2022

Araştırma Makalesi

Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ETÜSBED), sosyal bilimlerle alakalı araştırmalar içeren bilimsel yayınlara ev sahipliği yapmayı, kuramsal ve yöntemsel açıdan sosyal ve beşerî bilimlere katkı sağlayacak araştırmaların uluslararası düzeye erişmesine yardımcı olmayı böylece yeni bakış açıları ve yaklaşımlarla sosyal bilimler alanına katkı sunmayı gaye edinmiştir.

Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (ETÜSBED) sosyal ve beşerî bilimleri konu edinen akademik, bilimsel ve araştırmaya dayalı; özgün ve nitelikli makalelerin, kitap tanıtımı ve eleştirilerin yayımlandığı bir dergidir. Dergide yayımlanmak için gönderilen çalışmaların sosyal ve beşerî bilimleri ilgilendiren türden “Araştırma Makalesi”, “Çeviri”, “Kitap Değerlendirme”, “Tartışma”, “Söyleşi” ve “Konferans/Seminer Metinleri” olması gerekir. Derginin yayın dili Türkçedir. İngilizce kaleme alınmış çalışmalar da yayına kabul edilmektedir.

  Yazım Kuralları

Dergimize Makale Gönder linki üzerinden gönderilecek çalışmalara tüm yazarların imzaladığı Telif Hakkı Anlaşması Formu da eklenmelidir.
Dergimize çalışmalarını gönderecek araştırmacılar, çalışmalarını uluslararası geçerli etik ilkeleri doğrultusunda hazırlamalıdırlar. Bu noktada dergiye gönderilen çalışmaların tüm bilimsel etik ve hukuki sorumluluğu araştırmacılara ait olmakla birlikte gerekli hallerde yayın kurulu, etik kurul belgesi talep edebilir. Yayın kurulunun araştırma ve yayın etiğine uygun bulmadığı çalışmalar ise değerlendirmeye tabi tutulmamaktadır.
• Yazar adı ve adresi: Çalışmalar, hakemlere doğrudan sistem üzerinden (yazarın yüklediği dosyada değişiklik yapılmadan) yönlendirildiği için çalışma üzerinde yazar-hakem gizliliğini sağlama adına, makalenin sahibini tanımlayıcı herhangi bir bilgi olmamalıdır. Bu nedenle gerek çalışma içerisinde gerekse dosya adında yazar isim / isimlerine yer verilmemelidir.
• Makale Metni: Çalışmalar 10.000 kelimeyi geçmemeli, MS Word dosyası olarak hazırlanmalı, bazı çalışma alanlarının özel durumları dışında yazı tipi olarak mutlaka Book Antiqua fontu kullanılmalıdır. Çalışmada kullanılan özel bir font varsa mutlaka yazı ile birlikte gönderilmelidir. Çalışma, Giriş bölümü ile başlamalı, bu bölüm yazının hipotezi, kapsamı ve amacı üzerinde durulmalıdır. Ara ve alt başlıklara ayrılabilecek Gelişme bölümü veri, gözlem, görüş, yorum ve tartışmalarla desteklenmelidir. Sonuç bölümünde ise çalışmada varılan sonuçlar, önerilerle desteklenerek açıklanmalıdır. Zorunlu hâller dışında çalışmada mutlaka Türk Dil Kurumu’nun güncel Yazım Kılavuzu esas alınmalıdır.
• Başlık: Çalışmalara Türkçe ve İngilizcesi olacak şekilde başlıklandırılmalıdır. Başlıklar en fazla 12 (on iki) sözcükten oluşmalı ve tamamen büyük harf ile yazılmalıdır. Metin içerisindeki başlıkların tamamı ise ilk harfi büyük olacak şekilde bold yazılmalıdır.
• Makale İçi Başlıklar: Makalede, konunun işlenişine göre rakam sistemi esas alınarak ana ve alt başlıklar oluşturulmalıdır.
• Öz ve Abstract: Çalışmada ele alınan konuyu en kısa ve öz şeklinde ifade eden, 150 - 180 kelime aralığında olacak şekilde Türkçe ve İngilizce özet bulunmalıdır. Her iki özetin altında en az 3 (üç) en fazla 5 (beş) anahtar sözcüğe ve bunların İngilizcelerine yer verilmelidir. Öz ve Abstract kısımları 9 punto ve tek satır aralığı ile yazılmalıdır.
• Fotoğraf, Harita ve Tablolar: Metnin içinde kullanılan fotoğraf, plan ve tabloların sayfa yapısının dışına çıkılmaması hususunda dikkat edilmelidir. Bu tür belgeler baskı tekniğine uygun çözünürlükte olmalı ve birden fazla ise numaralandırılmalıdır. Tablo, Fotoğraf ve Harita numaraları ilgili şeklin üstünde ortalı ve bold olmalıdır. (Örnek gösterim için makale şablonuna bakabilirsiniz)
• Alıntı ve Dipnotlar: Beş satırdan doğrudan kısa alıntılar: ya tırnak içinde: "Alıntı" şeklinde ya da italik olarak: Alıntı şeklinde gösterilmelidir. Beş satırdan uzun alıntılar ise satırın sağından ve solundan 1 cm içeride, 10 punto ve italik yazılmalıdır. Dipnotlar ise 9 punto, paragraf öncesi ve sonrası 3 nk, tek satır aralığı ile iki yana yaslı olarak yazılmalıdır (Örnek gösterim için makale şablonuna bakabilirsiniz).
Çalışmalarda sayfa düzeni aşağıdaki gibi olmalıdır:


Sayfa
Boyutu
 Kenar
Boşlukları
Satır
Aralığı
Paragraf
Aralığı
 Paragraf
Girinti 
Metin
Boyutu 

A4
Üst: 5,2 cm
Alt: 4 cm
Sağ: 4 cm
Sol: 4 cm
 1,15
Üst: 3 nk
Alt: 3 nk 
1 cm
  10,5

ATIF SİSTEMİ
• Dergimizde APA Atıf Sistemi uygulanmaktadır.
• APA Atıf Sistemi’nde kaynak başvurusu paragraf içinde ilgili yerde parantez içinde yazarın soyadı, eserin baskı tarihi ve sayfa numarası şeklinde verilir: (Bilgegil, 1989: 34).
• Birden çok ciltli eserlerde sayfa numarasından önce Romen rakamlarıyla cilt numarası da verilir: (Pakalın, 1993: II/706).
• Kaynak iki yazarlı ise iki yazarın da soyadları belirtilir: (Çavuşoğlu ve Tanyeri, 1984: 45).
• Kaynak üç - beş yazarlı ise ilk atıfta tüm yazar adları yazılır: (Topaloğlu, Yavuz ve Çelebi, 1998: 35), sonraki atıflarda ise ilk yazarın adı yazılır ondan sonra “ve diğerleri” anlamına gelen “vd.” kısaltması konulur: (Topaloğlu vd., 1998: 35).
• Eğer kaynak altı veya daha fazla yazarlı ise sadece ilk yazarın adı kullanılır “ve diğerleri” anlamına gelen “vd.” kısaltması konulur: (Harris vd., 2001: 42).
• Eğer metinde birden fazla kaynağa gönderme yapılmışsa bunlar aynı parantez içinde gösterilmeli ve aralarına noktalı virgül konulmalıdır: (Çavuşoğlu & Tanyeri, 1984: 45; Akyüz vd., 1958: 50).
• Aynı yazarın aynı yılla ait birden fazla çalışmasına başvuru yapılması durumunda, baskı yılının sonuna a, b, c... gibi küçük harfler konulabilir: (Çelebioğlu, 1975a: 33) ve (Çelebioğlu, 1975b: 46).
• Metinde paragraf içinde gösterilen başvuru kaynaklarının tümü, kaynakçada verilmelidir.
• Kaynaklar yazar soyadına göre alfabetik olarak biçimde verilmelidir.
• Yapılan ön kontrollerde belirtilen kurallara uymayan çalışmalar, yazar tarafından gerekli düzeltmeler yapıldıktan değerlendirme sürecine alınacaktır.
APA ATIF SİSTEMİ ÖRNEKLERİ
• Tek yazarlı Eserler
Metin İçinde: (İnalcık, 2017: 41).
Kaynakçada: İnalcık, H. (2017). Osmanlı İmparatorluğu Klasik Çağ (1300-1600) (24. Baskı). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• 2 Yazarlı Eserler
Metin İçinde: (Tekeli ve İlkin, 2009: 45).
Kaynakçada: Tekeli, İ. ve İlkin, S. (2009). Savaş Sonrası Ortamında 1947 Türkiye İktisadi Kalkınma Planı. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
• 3 - 5 Arası Yazarlı Eserler
Metin İçinde: İlk atıfta tüm yazar adları yazılır: (Topaloğlu, Yavuz ve Çelebi, 1998: 35). Sonraki atıflarda ilk yazarın adı yazılır ve “vd.” ifadesi kullanılır: (Topaloğlu vd., 1998: 35).
Kaynakçada: Topaloğlu, B., Yavuz, Y. Ş. ve Çelebi, İ. (1998). İslam’da İnanç Esasları. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• 6 ve Daha Çok Yazarlı Eserler
Metin İçinde: Sadece ilk yazarın adı kullanılır ve “vd.” ifadesi kullanılır: (Harris vd., 2001: 42).
Kaynakçada: Harris, P., Said, M., Kellner, P., Kennedy, M., Taylor, A., Becker, Z. (2011). Cultural Diplomacy In Africa. Oxford: Oxford University Press.
• Kitap Bölümü
Metin İçinde: (Arens, 2000: 160).
Kaynakçada: Arens, A. (2000). “The Audit Process”. Randal Elder (Ed), Auditing-An Integrated Approach. New Jersey: Prentice Hall, 141- 217.
• Çeviri Yayınlar
Metin İçinde: (Pacitti, 1969: 34).
Kaynakçada: Pacitti, P. (1969). Örgütsel Şebekeler (Çev.: Ahmet Solaklı). New York: Prentice Hall.
• Akademik Dergi
Metin İçinde: (Oral, 2017: 21).
Kaynakçada: Oral, Ö. (2017). "Osmanlı-Venedik Diplomatik İlişkileri Tarihine Bir Katkı: 1763 Tarihli Cezayir-Venedik Antlaşması". Avrasya İncelemeleri Dergisi, 2 (6), 103-130.
• Basılı Kurumsal Yayınlar
Metin İçinde: (Devlet Planlama Teşkilatı [DPT], 1984: 35).
Kaynakçada: Devlet Planlama Teşkilatı. (1984). Türkiye’de Sanayileşme Sorunları. Ankara: DPT Yayınları.
• Doi Uzantılı Makaleler
Metin İçinde: (Brownlie, 2007: 1260).
Brownlie, D. (2007). "Toward effective poster presentations: An annotated bibliography". European Journal of Marketing, 41, 1245-1283. doi:10.1108/03090560710821161
• Online süreli Yayınlar
Metin İçinde: (Kenneth, 2000: 8).
Kaynakçada: Kenneth, I. A. (2000). "A Buddhist Response To The Nature Of Human Rights". Journal of Buddhist Ethics, 1-9. http://blogs.dickinson.edu/buddhistethics/files/2010/04/A-Buddhist-Response-to-the-Nature-of-Human-Rights.pdf (15 Ocak 2012).
• Kişi ya da Organizasyon İnternet Siteleri
Metin İçinde: (Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası [TCMB], 2019).
Kaynakçada: Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (2019). Enflasyon Verileri: Tüketici Fiyatları. https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/Enflasyon+ Verileri/ (12 Ocak 2020).
• Yazarı Belli Basılı Gazete Yazısı
Metin İçinde: (Kahraman, 2018: 4).
Kaynakçada: Kahraman, H. B. (2018, 9 Kasım). "Büyük Tıkınma ya da Edebiyatı Edebiyatımsılarla Öldürüş". Sabah Gazetesi, 4.
• Yazarı Belli Online Gazete Yazısı
Metin İçinde: (Kahraman, 2018).
Kaynakçada: Kahraman, H. B. (2018, 9 Kasım). Büyük Tıkınma ya da Edebiyatı Edebiyatımsılarla Öldürüş. Sabah Gazetesi. https://www.sabah.com.tr/yazarlar/kitap/kahraman/2018/11/09/buyuk-tikinma-ya-da-edebiyati-edebiyatimsilarla-oldurus (29 Ocak 2020).
• Yazarı Belirsiz Basılı Gazete Yazısı/Haberi
Metin İçinde: (Dünya Gazetesi, 2020: 7).
Kaynakçada: Dünya Gazetesi. (2020, 29 Ocak). "Honda ve Toyota, Çin'deki Üretimlerini Durdurdu". 7.
• Yazarı Belirsiz Online Gazete Yazısı/Haberi
Metin İçinde: (Dünya Gazetesi, 2020).
Kaynakçada: Dünya Gazetesi. (2020, 29 Ocak). "Beyaz Eşya Sektörü Ötv Muafiyeti İstiyor". https://www.dunya.com/ekonomi/beyaz-esya-sektoru-otv-muafiyeti-istiyor-haberi-461445 (30 Ocak 2020).
• Yazarı belli olmayan ya da anonim çalışmalar
Metin İçinde (Web adresi çok uzun değilse): (https://www.tuvturk.com.tr/tuvturk-akademi-src5-egitim.aspx)
Kaynakçada: https://www.tuvturk.com.tr/tuvturk-akademi-src5-egitim.aspx (25.06.2021).
Metin İçinde (Web adresi çok uzunsa): (Url-1) şeklinde kısaltılabilir. Devam eden kullanımlar için (Url-2), (Url-3) şeklinde gösterim yapılır.
Kaynakçada: Url-1: web adresi (erişim tarihi).
• Youtube
Metin İçinde: (Harvard University, 2019).
Kaynakçada: Harvard University. (2019, 28 Ağustos). Soft Robotic Gripper For Jellyfish [Video]. YouTube. https://www.youtube.com/watch?v=guRoWTYfxMs
• Twitter
Metin İçinde: (T.C. İçişleri Bakanlığı, 2020).
Kaynakçada: T.C. İçişleri Bakanlığı [@TC_icisleri]. (2020, 15 Ocak). Yabancı Terörist Savaşçıların (YTS) ülkelerine iadelerine devam edilmektedir. Bu kapsamda bugün Almanya vatandaşı 3 yabancı Terörist Savaşçı, ülkesine sınır dışı edildi. Kamuoyuna saygıyla duyurulur [Tweet]. Twitter. https://twitter.com/TC_icisleri/status/1217510258601533443

Kısaltmaların Diğer Dillerdeki Akademik Çalışmalarda Karşılıkları 

Türkçe
ingilizce
ss.p.
vd.et al.
Çev.Trans.
baskıedition





ETÜSBE Dergisi’nde yer alan etik ilkeler ve kurallar ‘Yayın Etiği Komitesi’nin (Committe on Publication Ethics - COPE (https://publicationethics.org)) yönergesine göre hazırlanmıştır. 

YAZAR(LAR)
* Yazar(lar), herhangi bir dergide yayımladıkları ya da yayımlamak üzere gönderdikleri bir çalışmasını, ETÜSBE Dergisi’ne göndermemelidir.
* Yazar(lar)ın ETÜSBE Dergisi’ne özgün değeri olan çalışmalar göndermeleri beklenmekle birlikte çalışmalarında yararlanılan tüm kaynaklara etik ilkeler doğrultusunda atıf yapmalıdır.
* Yazar(lar), çalışmaya katkı sunan kişileri belirtmelidir. Çalışmaya katkı sunmayan kişilerin (özellikle yayınlanmak üzere olan çalışma için) yazar eklenmesi önerilmemelidir.
* Yazar(lar), çalışmaya ilişkin çıkar çatışması veya çıkar birliği söz konusu ise bu durum mutlaka editör(ler)e bildirilmelidir.
* Yazar(lar), yayınlanmış, ön izleme veya değerlendirme aşamalarındaki çalışmalarında fark ettikleri hataları editörle işbirliği içerisinde (bilgilendirme, çalışmayı geri çekme veya düzeltme gibi) gerçekleştirmelidir.
* Yazar(lar), etik kurul kararı gerektiren araştırmalar için almış oldukları etik kurul onayını makale başvurusu sırasında sisteme yüklemelidir. Bununla birlikte yazar(lar), çalışmanın ilk, son sayfasında ve yöntem bölümünde atıf yapmalıdır. Ayrıca Tr Dizin Etik İlkeleri Akış Şemasına tıklayarak ulaşabilirsiniz. 
* Yazar(lar)dan araştırmalarına ilişkin ham veriler talep edilmesi halinde gerekli veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna göndermekle yükümlüdür.

HAKEM(LER)
ETÜSBE Dergisi’ne gönderilen tüm çalışmalar, çift taraflı kör hakemlik ile değerlendirilmektedir. Uygulanan bu hakemlikte yansız, nesnel ve bağımsız bir değerlendirme süreci hedeflenirken, yazar(lar)ın ve hakem(ler)in bilgilerinin gizli kalacaktır.
* Hakem(ler)in, yalnızca uzmanlık alanlarına ilişki çalışmaları kabul etmelidir.
* Hakem(ler), tamamen bilimsel ilkeler doğrultusunda, tarafsızlık ve gizlilik içinde çalışmayı değerlendirmelidir.
* Hakem(ler), çalışmaya ilişkin değerlendirmelerini, Hakem Değerlendirme Formu’nu doldurarak ve çalışmaya ilişkin görüşlerini bu formun altında yer alan Makale Hakkındaki Görüşler kısmında ayrıntılı olarak belirtmeleri gerekmektedir.
* Hakem(ler), çıkar birliği veya çıkar çatışması olduğunu fark ettiklerinde editörü bilgilendirerek değerlendirmeyi reddetmelidir.
* Hakem(ler), değerlendirmelerini akademik bir dil çerçevesinde yapmalıdır. Düşmanlık ve hakaret içeren kişisel yorumlardan uzak durulmalıdır. Bilimsel olmayan yorumlarda bulunan hakem(ler)den, yorumlarını yeniden gözden geçirmeleri ve düzeltmeleri talep edilebilmektedir. Buna rağmen gerekli standartları karşılamayan hakem değerlendirmeleri dikkate alınmayacaktır.
* Hakem(ler)in, değerlendirmeye aldıkları çalışmayı belirtilen zaman aralığında tamamlamaları ve yukarıda belirtilen etik sorumluluklara uymaları gerekmektedir.

EDİTÖR(LER)
Genel Görev ve Sorumluluklar
* Editör(ler), hakemlerin, yazarların ve okuyucuların süreç hakkındaki bilgi gereksinimlerini karşılamaya çaba göstermelidir.
* Editör(ler), ETÜSBE Dergisi’nin yayın kalitesinin ve sürecinin belirlenen kurallara uygun olarak yürütülmesi ve gelişmesini sağlamak için çaba göstermelidir.
* Editör(ler), yayın politikaları çerçevesinde çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri etkin kılmalı, düşünce özgürlüğüne saygı duymalı, akademik açıdan bütünlük sağlama noktasında çaba sarf etmelidir.
* Editör(ler), ETÜSBE Dergisi’nin yayın politikası çerçevesinde yazar, hakem ve okuyucunun kişisel verilerinin korunmasını sağlamalıdır.
* Editör(ler), ETÜSBE Dergisi’ne gönderilen tüm çalışmaların fikri mülkiyet hakkını korumalıdır. İhlali durumunda çalışmanın ve yazar(lar)ın haklarını savunmalıdır.
* Editör(ler), hakem havuzunu sürekli güncelleyerek çalışmaları uzmanlık alanlarına göre hakemlere gönderir.
* Editör(ler), ETÜSBE Dergisi’ne gönderilen tüm çalışmaların incelenmesi aşamasında rol alan herkesle etkili bir biçimde iletişim kurmalı ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem almalıdır.

Okuyucu(lar) İle İlişkiler
* Editör(ler), ETÜSBE Dergisi’nde yayınlanan çalışmaların bilimsel literatüre katkı sağlanmasına ve özgün nitelik taşımasına dikkat etmelidir.
* Editör(ler), geri bildirimleri dikkate alarak, açıklayıcı ve bilgilendirici cevaplar vermekle yükümlüdür.

Yazar(lar) İle İlişkiler
* Editör(ler), yazarların beklentileri doğrultusunda yayın politikasını ve yazım kurallarını örnek şablonlar üzerinde düzenlemelidir.
* Editör(ler), yazarların talep etmeleri halinde gerekli bilgilendirmeleri hakemlik sürecini etkilemesine izin vermeyecek şekilde aktarmalıdır.
* Editör(ler), çalışmalara yönelik ciddi sorunlar olmadıkça hakem önerilerini dikkate alarak süreci ilerletmelidir.

Hakem(ler) ile İlişkiler
* Editör(ler), hakemlerin bilgi ve uzmanlıklarına uygun makaleleri değerlendirmelerini istemelidir.
* Editör(ler), hakem(ler)in ihtiyaç duyacakları bilgi, rehber, form gibi yardımcı kaynakları sağlamakla sorumludur.
* Editör(ler), hakemlere ilişkin veri tabanı oluşturmalı ve hakemlerin performanslarına göre bu veri tabanını güncellemelidir.
* Editör(ler), akademik lisandan uzak davranışlarda bulunan ve belirtilen sürelere riayet etmeyen hakemleri veri tabanından çıkarmalıdır.
* Editör(ler), hakem(ler)i tarafsız ve bilimsel bir lisanla çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.

ETİK DIŞI DAVRANIŞLAR
ETÜSBE Dergisi’ne gönderilen tüm çalışmalar ön kontrol aşmasında iThenticate (http://www.ithenticate.com) yazılım programı ile taranmaktadır. Benzerlik oranı %25’in altında olan, yazım kurallarına uyan ve dil editörünün onayını alan çalışmalar değerlendirme sürecine alınır. Ayrıca aşağıdaki etik dışı davranışların tespit edilmesi halinde çalışma reddedilir.
* Çalışmanın yazarları arasında fikren katkı sunmamış kişi kişilerin bulunması.
* Çalışmanın yüksek lisans/doktora/proje/akademik sunum gibi çalışmalardan herhangi birinden üretilmiş ise bunun belirtilmemesi.
* Çalışmanın parçalara ayrılarak birden fazla çalışmaya dönüştürülmesi.
* Çalışmanın çıkar çatışması veya çıkar birliği durumlarının bildirilmemesi.
* Çalışmanın hakemlik sürecine müdahale edilmesi.

ETÜSBE Dergi'si, makalelerin gönderim, değerlendirme ve yayınlanma olmak üzere hiçbir aşamasında ücret talep etmez. Yazarlar dergiye gönderdikleri çalışmalar için makale işlem ücreti veya gönderim ücreti ödemezler. Derginin tüm giderleri Erzurum Teknik Üniversitesi tarafından karşılanmaktadır.

Creative Commons License

ETÜSBED, Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.


open-access-logo.png

14283